Steeds meer basis- en middelbare scholen en instellingen voor beroepsonderwijs huisvesten een schoolbibliotheek volgens de aanpak van de Bibliotheek op school. Scholen werken in dit programma, een onderdeel van Kunst van Lezen, samen met de openbare bibliotheek om middels het lezen van boeken het leesplezier en de leesvaardigheid te bevorderen.
129 basisbibliotheken werken anno 2024 aan de uitrol van de Bibliotheek op school of andere, vergelijkbare vormen van educatieve dienstverlening. Dit betreft een landelijke dekking van 98%. Dit aantal is nagenoeg even hoog als een jaar eerder.
Aantal deelnemende scholen
3.670 basisscholen hanteren de aanpak van de Bibliotheek op school of andere, vergelijkbare vormen van educatieve dienstverlening. Dit betreft een dekking van 60% in het werkgebied van bibliotheken, terwijl het een jaar eerder ging om 52%. Deze groei komt grotendeels dankzij de Impulsregeling Masterplan basisvaardigheden. In totaal worden in schooljaar 2023-2024 723.000 basisscholieren bereikt, 11% meer dan de ruim 650.000 in het jaar ervoor.
In het voortgezet onderwijs, waar de aanpak zich richt op het vmbo, ligt het bereik anno 2024 op 322 middelbare scholen. Dit betreft 22% van het totaal aantal middelbare scholen, terwijl het een jaar eerder ging om 20%. Deze groei komt grotendeels dankzij de Impulsregeling Masterplan basisvaardigheden. Het merendeel van de deelnemende scholen biedt, in lijn met de doelstelling, vmbo aan. Het gaat vooral om brede vmbo-scholen en scholen met de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg (DUO Onderwijsonderzoek, 2024). Er worden in totaal ruim 147.000 middelbare scholieren bereikt, 11% meer dan de 133.000 een jaar eerder.
In het mbo en op de pabo werken anno 2024 respectievelijk 63 opleidingen en 23 instellingen met de aanpak van de Bibliotheek op school. De landelijke dekking op de pabo ligt hiermee op 56% (Paboweb, 2024-1; 2024-2). De aanpak is er bij pabo-studenten op gericht om het leesplezier en de leesvaardigheid te bevorderen bij henzelf en bij de basisscholieren aan wie zij les gaan geven.
Ambities en doelen interventie
De Bibliotheek op school streeft naar een sterke leescultuur op de school. Deze krijgt de vorm van een langdurige samenwerking, met behulp van de expertise van de leesconsulent van de openbare bibliotheek. Eén van de elementen is het realiseren van een rijke, gevarieerde en actuele boekencollectie op de school. De boeken staan frontaal opgesteld in verrijdbare kasten, om ze aantrekkelijker te maken, en er wordt gebruik gemaakt van de collectie e-boeken van de online bibliotheek. Tevens heeft de schoolbibliotheek ruime openingstijden, zijn leerlingen automatisch lid en kunnen ze de boeken mee naar huis nemen.
De leesconsulent komt een vast aantal uren per week op de school, om leerkrachten te ondersteunen bij het scheppen van een leescultuur. De aanwezigheid van een leescoördinator op deelnemende scholen is verplicht, met als advies 80 taakuren per jaar. Deelnemende scholen borgen leesbevordering in het beleidsplan. Hiernaast maakt de school een leesplan met een visie, doelen en jaarprogramma op het gebied van lezen. Dit leesplan krijgt een jaarlijkse bijstelling aan de hand van gegevens uit de Monitor de Bibliotheek op school, die in 2024 door ruim 200.000 basisscholieren en bijna 50.000 middelbare scholieren is ingevuld.
Scholen met de Bibliotheek op school besteden dagelijks ten minste 15 minuten per dag aan leesbevorderingsactiviteiten, zoals vrij lezen, voorlezen en praten over boeken.
De genoemde elementen of bouwstenen staan beschreven in de praktijkkaart voor de interventie (Education Lab, 2021).
Redenen en invulling deelname
Basisscholen noemen het vergroten van het leesplezier en de taal- en leesprestaties de belangrijkste redenen om mee te doen met de Bibliotheek op school (DUO Omnibusonderzoek, 2014). Deelnemende scholen besteden gemiddeld ongeveer twintig minuten per dag aan vrij lezen en acht minuten aan voorlezen (Van der Sande et al., 2019). De helft van de basisschoolbibliotheken met de Bibliotheek op school leeft de norm van acht actuele boeken per leerling na (Probiblio & Pleiade Management, 2019). Op 35% van de basisscholen met de Bibliotheek op school kunnen leerlingen de boeken mee naar huis nemen (Desan & Kunst van Lezen, 2018). Op 70% van basisscholen met de Bibliotheek op school is een leescoördinator aanwezig (DUO Onderwijsonderzoek, 2019).
