Wat wil de samenleving dat kinderen kennen en kunnen in bepaalde fases van hun schoolloopbaan? Dit is wettelijk vastgelegd in de referentieniveaus taal en rekenen. Het gaat om basale kennis en vaardigheden die nodig zijn om te kunnen functioneren in de maatschappij.
Het referentiekader maakt een onderscheid tussen ‘fundamentele niveaus’ en ‘streefniveaus’. Het fundamentele niveau is de basis die zoveel mogelijk leerlingen in een bepaalde onderwijsfase dienen te beheersen. Het streefniveau is voor leerlingen die meer aankunnen dan het fundamentele niveau.
Aan het einde van de bassischool dienen zoveel mogelijk leerlingen referentieniveau 1F te halen. Het streefniveau 2F is nodig voor een goede start in het voortgezet onderwijs.
Lezen
Vrijwel alle leerlingen leren in het regulier basisonderwijs voldoende lezen. Zij kunnen teksten in voldoende mate begrijpen, interpreteren, evalueren en samenvatten. 99% van de leerlingen behaalt aan het einde van de basisschool referentieniveau 1F voor lezen. Driekwart van de leerlingen behaalt ook streefniveau 2F (Inspectie van het Onderwijs, 2025).
De leesvaardigheid van leerlingen in het speciaal basisonderwijs blijft achter bij die van leerlingen in het regulier onderwijs. 83% van de leerlingen in het speciaal basisonderwijs scoort aan het einde van groep 8 op niveau 1F en 16% op niveau 2F (Inspectie van het Onderwijs, 2025).
Schrijven
Veel leerlingen in het reguliere basisonderwijs leren niet voldoende schrijven. 74% van de leerlingen zit aan het eind van groep 8 op referentieniveau 1F; 28% zit op streefniveau 2F. Het lukt leerlingen dus minder goed om hun schrijfvaardigheid te ontwikkelen dan hun leesvaardigheid (Inspectie van het Onderwijs, 2021).
Hetzelfde geldt voor leerlingen in het speciaal basisonderwijs. Daar haalt 33% van de leerlingen het fundamentele niveau en 9% het streefniveau voor schrijven (Inspectie van het Onderwijs, 2021).
Ten opzichte van 2009, de voorgaande meting voor dit onderzoek, zijn de prestaties op schrijven nagenoeg stabiel (Inspectie van het Onderwijs, 2021).
