Algemene ontwikkeling
Mensen die vaak een boek lezen, hebben een sterkere algemene ontwikkeling. Ze beschikken over meer kennis van de wereld, en deze kennis blijkt ook vaker te berusten op feiten in plaats van op vooroordelen of stereotypen. Behalve de leesfrequentie hangen ook de leesvaardigheid, de schoolprestaties en het IQ positief samen met de algemene ontwikkeling (Cunningham & Stanovich, 2001).
Sociaalemotionele vaardigheden
Lezen hangt positief samen met verschillende sociaalemotionele vaardigheden, zoals prosociaal gedrag, betrokkenheid bij anderen, emotioneel welzijn, sociaal begrip en empathie en kennis van emoties. Tegelijkertijd hangen leesproblemen juist samen met emotionele problemen zoals boosheid, angst, negativiteit, hyperacitiviteit en probleemgedrag. Dit soort verbanden tussen lezen en sociaalemotionele vaardigheden zijn zichtbaar vanaf de vroege kindertijd (als kinderen worden voorgelezen) tot de volwassenheid (Batini et al., 2021).
Intelligentie
Blijkens onderzoek onder eeneiige tweelingen kan lezen ook slimmer maken. De tweelingbroer- of zus die op jonge leeftijd de meeste aandacht krijgt in de leesontwikkeling, presteert op latere leeftijd sterker op intelligentietests. De kinderen scoren zowel hoger op verbale intelligentie (zoals woordenschat) als op non-verbale intelligentie (zoals redeneervaardigheden). Aangezien eeneiige tweelingen hun genenpakket delen, kan dit worden verklaard door verschillen in leesopvoeding, zoals een effectieve leraar, uiteenlopende aandacht van de ouders of een vriendengroep die het lezen stimuleert (Richie, Bates & Plomin, 2015).
Volwassenen die vaak een boek lezen, presteren sterker op taken in logisch redeneren. Hun scores zijn nagenoeg even hoog als die van jongere mensen. Regelmatig een boek lezen kan dus compenseren voor het achteruithollen van cognitieve vaardigheden op latere leeftijd (Cunningham & Stanovich, 2001).
Maatschappelijke deelname
Vaardige lezers bezoeken vaker een museum, concert of toneelstuk, en zijn vaker zelf actief als kunstenaar. Hiernaast bedrijven ze vaker sport en bezoeken ze vaker sportwedstrijden (National Endowment for the Arts, 2007). Tevens doen ze vaker vrijwilligerswerk. Tot slot hebben ze een groter vertrouwen in de politiek en in de medemens (Buisman et al., 2024).
