Citeren? Stichting Lezen - Leesmonitor(2024). Young Adult Literatuur mag vaak op de leeslijst. https://www.lezen.nl/onderzoek/young-adult-literatuur-groeit-in-populariteit/.
13 oktober 2022

Young Adult Literatuur in de vrije tijd

44% van de Nederlandse jongeren is bekend met Young Adult Literatuur, ook wel adolescentenroman genoemd. Met name onder zestien- en zeventienjarigen ligt de bekendheid hoog, op 65%. Deze leeftijdsgroep leest ook het vaakst Young Adult: 67% heeft weleens een adolescentenroman gelezen. Onder veertien- en vijftienjarigen en twaalf- en dertienjarigen zijn deze percentages respectievelijk 36% en 11%. Relatief veel twaalf- en dertienjarigen, 46%, geven aan dat ze Young Adult Literatuur (nog) niet lezen, maar dit wel graag zouden willen. Adolescentenromans zijn populairder onder meisjes dan onder jongens (KvB Boekwerk & GfK, meting 44, 2018).

Er zijn verschillende redenen belangrijk voor jongeren om adolescentenromans te (willen) lezen. Ze kunnen zichzelf te oud vinden voor kinderboeken, het als leuk ervaren om series te lezen, en ervaren dat de boeken lekker makkelijk lezen. Bij zestien- en zeventienjarigen speelt daarnaast mee dat de hoofdpersonages van hun eigen leeftijd zijn (KvB Boekwerk & GfK, meting 44, 2018).

Young Adult Literatuur in het literatuuronderwijs

Als kinderen ouder worden, krijgen ze minder plezier in het lezen van boeken. Een mogelijke oorzaak is de gebrekkige doorgaande leeslijn in het literatuuronderwijs. De stap van verhalen voor kinderen naar romans voor volwassenen blijkt vaak erg groot. Het lezen van adolescentenromans of Young Adult Literatuur (YAL) kan deze overgang helpen vergemakkelijken (Van Lierop-Debrauwer & Bastiaansen-Harks, 2005). Dit zijn boeken met personages van dezelfde leeftijd als de jongeren, over thema’s als identiteitsvorming, relaties en conflicten (Ackermans, 2022).

YAL-boeken blijken geschikt om het leesplezier te stimuleren en de literaire competentie te vergroten. Klas 4-gymnasiasten blijken goed in staat om een vergelijkende analyse maken van een adolescentenroman voor jongeren (YAL) en een adolescentenroman voor volwassenen, en hebben daar bovendien plezier in. 24 van de 29 leerlingen zijn positief, vijf zowel positief als negatief. Ze geven de voorkeur aan het Young Adult boek, omdat dat eenvoudiger is en ze zich beter met de hoofdpersoon kunnen identificeren (Van Lierop- Debrauwer & Bastiaansen-Harks, 2005).

De aandacht voor YAL in het literatuuronderwijs is in de loop der jaren gegroeid. 78% van de docenten Nederlands in de bovenbouw van de havo en 63% in het vwo staat leerlingen toe om YAL te lezen voor de leeslijst (Ackermans, 2022). In 2011 ging het om 61% van de docenten Nederlands op havo en vwo, terwijl dit in 2001 32% betrof (Sikkema, 2013; Van Lierop-Debrauwer & Bastiaansen-Harks, 2005). De genoemde onderzoeken zijn vergelijkbaar omdat ze zijn afgenomen onder docenten Nederlands. Tegelijkertijd zijn er mogelijk verschillen geweest in de samenstelling van de steekproef.

Docenten Nederlands noemen als redenen het bevorderen van het lezen en het stimuleren van leesplezier, de brug- en spiegelfunctie en de literaire kwaliteit van de boeken. 70% is van mening dat Young Adult boeken literaire werken zijn die op de leeslijst voor het eindexamen thuishoren. Docenten leggen wel vaak beperkingen op, zoals een maximum aantal titels of, vooral in het vwo, uitsluitend YAL in de vierde klas. Docenten die het genre helemaal uitsluiten, vinden YAL meer een onderwerp voor de onderbouw (Ackermans, 2022; Sikkema, 2013).

77% van de docenten leest zelf Young Adult boeken. Dit zijn overwegend docenten die YAL toestaan voor de leeslijst (Ackermans, 2022).