Tekstselectie in de literatuurles
Goethe, Shakespeare, De Saint-Exupéry, Multatuli en Cervantes: deze auteurs worden het vaakst behandeld in het Nederlandse literatuuronderwijs aan vwo-leerlingen. Taaldocenten Duits, Engels, Frans, Nederlands en Spaans grijpen vaak terug op cultureel erfgoed bij het selecteren van teksten voor hun literatuuronderwijs. Bij alle taalvakken is dezelfde tendens zichtbaar: docenten kiezen relatief vaak (canoniek) werk uit van mannelijke auteurs en auteurs uit de dominante regio en cultuur van een taalgebied. Ook zouden taaldocenten dit soort teksten naar eigen zeggen vaker opnemen in een examensyllabus voor hun vak (Delhey et al., 2025).
Boekentips van taaldocenten aan leerlingen
De teksten die docenten aan hun leerlingen in 5-vwo aanraden, zijn actueler en diverser. Taaldocenten Duits, Engels, Frans, Nederlands en Spaans noemen hierbij overwegend het werk van 21e -eeuwse auteurs. Daarnaast worden vrouwelijke auteurs vaker aangeraden dan behandeld in de les, evenals auteurs die niet tot de dominante regio of dominante cultuur van het taalgebied behoren. Denk in de Nederlandse context bijvoorbeeld aan Vlaamse of Surinaamse auteurs (Delhey et al., 2025).
Ook de teksten die taaldocenten hun leerlingen aanraden, zijn echter niet representatief voor de demografie binnen het taalgebied. Auteurs met een ‘dominante’ achtergrond (man, afkomstig uit de geografische kernregio van het taalgebied, behorend tot de dominante cultuur) zijn in de meeste gevallen oververtegenwoordigd. Vrouwen, auteurs woonachtig buiten de geografische kernregio van de taal (dat wil zeggen, auteurs die niet afkomstig zijn uit respectievelijk Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nederland en Spanje) en auteurs met een ‘cultureel diverse’ achtergrond zijn juist ondervertegenwoordigd (Delhey et al., 2025).
Factoren die een rol spelen bij tekstselectie in de literatuurles
Bij het selecteren van teksten voor de literatuurles hechten taaldocenten veel belang aan de verwachte leeservaring van hun leerlingen, de rol die de tekst zou kunnen spelen in de persoonlijke ontwikkeling en de herkenbaarheid van de tekst. Inhoudelijke tekstaspecten die daarnaast belangrijk worden gevonden, zijn de historische context van de tekst en de mogelijkheid om de tekst te koppelen aan de actualiteit. Taaldocenten Duits, Spaans en Frans letten daarnaast ook sterk op de moeilijkheidsgraad van teksten. Onder deze docenten is dit een van de belangrijkste selectiecriteria (Delhey et al., 2025).
Inspiratiebronnen voor tekstselectie
Taaldocenten leunen bij het selecteren van teksten voor de literatuurles vooral op hun eigen leeservaring (mede gevormd door hun opleiding) en op uitwisseling met collega’s. Docenten Engels maken vaker gebruik van online platforms en sociale media dan de andere taaldocenten, terwijl docenten Nederlands zich vaker beroepen op de traditionele literatuurkritiek in gedrukte media (Delhey et al., 2025).
