Over boeken gesproken – praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs

Taalrijk onderwijs voor de leukste leerlingen van het land

Maxe de Rijk verzorgt de keynote tijdens het seminar Over boeken gesproken, praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs

In deze keynote bespreekt Maxe haar ervaringen met het bieden van taalrijk onderwijs aan de leukste leerlingen van het land, die van het (v)so en het praktijkonderwijs. Maxe zet uiteen hoe kansenongelijkheid ontstaat, hoe dit de leesmotivatie van leerlingen beïnvloedt en wat we eraan kunnen doen. Het inzetten van rijke teksten, verschillende media en veel nadruk op doen zijn een belangrijk onderdeel van de oplossingen. Samen met je leerlingen duiken in de wereld om ons heen via tekst, beeld en gesprek, hoe mooi is dat? Het komt allemaal aan bod!

We hebben geprobeerd een zo gevarieerd mogelijk aanbod samen te stellen. Er zal zeker enige overlap tussen de workshops bestaan, maar we verwachten dat die overlap niet storend zal zijn door de variatie aan invalshoeken.

1. Samen Lezen, Samen Groeien: het Leescircuit op VSO de Isselborgh 

Nanda, leesconsulent van Bibliotheek West Achterhoek en Marja, mentor en leescoördinator van VSO de Isselborgh, geven een inspirerende workshop: het Leescircuit! In 1,5 uur vertellen zij hoe zij door middel van het Leescircuit boeken, werkvormen en leesplezier centraal laten staan in de klas. Doordat het een interactieve workshop is, ervaren de deelnemers zelf hoe zij het Leescircuit in kunnen zetten binnen de school. Leerlingen stappen uit hun eigen klas en maken groepsdoorbroken kennis met verhalen én met elkaar. Samen lezen wordt zo veel meer dan alleen woorden op papier — het wordt een middel voor ontmoeting, samenwerking en sociale groei. Docenten zien hun leerlingen in een andere omgeving, terwijl die op hun beurt schoolgenoten beter leren kennen en hun wereld vergroten. Het Leescircuit: waar lezen verbindt! 

2. Via taal, naar kennis en verbinding 

Tijdens deze workshop nemen Famke Wink – docent en taal- en leesexpert bij Pro Drachten en Daphne de Boer – VO leesconsulent, onderwijsprofessionals mee in hoe je een duurzame, schoolbrede leescultuur opbouwt. Samen met collega’s ontwikkelen zij thematische leeslessen en werken zij al jaren aan effectief taal- en leesonderwijs, waarin leesplezier, woordenschat en kennisopbouw centraal staan. Ze laten zien hoe samenwerking met partners zoals leesconsulenten, bibliotheken, collega-scholen en boekhandels zorgt voor blijvende verandering. Je krijgt handvatten voor het versterken van de deskundigheid binnen je team, het delen van good practices en het borgen van leesonderwijs in de hele school. 

3. Collectie carroussel

Elk kind heeft recht op verhalen; ze verrijken hun wereld. Maar wat nou als ze zelf (nog) niet goed kunnen lezen? In deze interactieve workshop krijg je zicht op passende verhalen voor het PRO en VSO. Verhalen om te lezen, te luisteren of te bekijken. In woord en in beeld. We laten je zien hoe verhalen ingezet kunnen worden in het PRO/VSO en hoe jij de inspirerende en helpende volwassene kunt zijn voor de leerling die misschien nog niet geletterd is. Samen zetten we taal- en leesplezier weer op de kaart. Aan het eind van de workshop heb je kennis en inspiratie opgedaan rondom geschikte boeken en verhalen en bijpassende werkvormen. 

4. Lezen zonder grenzen – Leesmotivatie vergroten in een meertalige klas  

Hoe kun je meertalige leerlingen motiveren om meer te lezen? In deze workshop krijgen docenten concrete werkvormen om leesplezier te stimuleren, met aandacht voor de rol van thuistalen. We behandelen werkvormen om boeken te ontdekken, meertalige boekpromoties en luister-leescombinaties. Daarnaast ontdekken docenten hoe ze verhalen en informatieve teksten toegankelijker kunnen maken door te verbinden met de thuistalen van leerlingen. De workshop is praktisch en interactief, zodat docenten meteen inspiratie opdoen voor hun eigen lessen. 

5. Van iedereen een lezer maken

In deze workshop vertelt leerkracht en taalcoördinator Jos Begeman hoe hij met ondersteuning van lees- en mediaconsulent André Uniken de leerlingen van PrO Winschoten aan het lezen kreeg. Deze leerlingen, afkomstig uit een gebied waar tussen de 16% en 19% laaggeletterd is, maken op het Dollard College kennis met allerlei soorten teksten, lesvormen en leesactiviteiten. Zo hebben de klassen 1 dit jaar meegedaan aan de Speak2Me! (spoken word workshops). De missie: ‘van iedereen een lezer maken’. Jos en André geven je in deze workshop informatie over de brede aanpak bij deze doelgroep. Het zijn pubers die lezen lastig vinden en vaak een achterstand hebben. Ook voelt niet iedere docent zich vaardig genoeg om lezen in zijn of haar lessen te integreren. Toch kan het!  

Maxe de Rijk – Keynote: Taalrijk onderwijs voor de leukste leerlingen van het land

Maxe de Rijk (32) is leraar, columnist voor Trouw en onderwijsadviseur. Ze heeft jaren lesgegeven in het praktijkonderwijs en vmbo, en maakte in 2024 de overstap naar het speciaal onderwijs. In haar boek “Geen stress, we gaan het maken!” neemt ze de lezer mee in het leven van haar leerlingen en zoekt ze samen met hen naar oplossingen voor problemen als armoede, discriminatie en kansenongelijkheid. Ondertussen werkt Maxe naast haar baan voor de klas als schrijver en geeft ze scholen advies over burgerschapsonderwijs en kansengelijkheid. 

Nanda Bartelink – Samen Lezen, Samen Groeien: het Leescircuit op VSO de Isselborgh 

Nanda Bartelink is leesconsulent voor het voortgezet onderwijs bij Bibliotheek West Achterhoek. Ze werkt voor een brede doelgroep: van het VSO en praktijkonderwijs, tot vmbo en havo/vwo. Nanda is de schakel tussen de bibliotheek en de school, ze ondersteunt mentoren en docenten bij leesbevordering met advies, boekkennis, trainingen en groepsbezoeken.  

Marja Broeke – Samen Lezen, Samen Groeien: het Leescircuit op VSO de Isselborgh

Marja Broeke is AVO-docent op VSO de Isselborgh. Ze is mentor van een tweedejaarsklas Leerweg Lerend Doen, een leerroute binnen VSO de Isselborgh voor leerlingen die baat hebben bij een meer praktijkgerichte route. Naast het mentorschap is Marja Burgerschapscoördinator voor de onderbouw. Marja is ook leescoördinator voor de drie onderbouwlocaties van de school en het aanspreekpunt van de Bibliotheek op school. Nanda en Marja werken nauw samen. Ook geeft Marja teamtrainingen aan scholen die starten met dBos.  

Famke Wink – Via taal, naar kennis en verbinding

Famke Wink is docent en taal- en leesexpert bij Pro Drachten. Samen met collega’s ontwikkelt ze thematische leeslessen en bouwen ze aan een duurzame leescultuur. Ook neemt ze andere scholen mee in dit verhaal. Voor Stichting Lezen verzorgt ze de training “Pro in taal en lezen”, onderdeel van de Bibliotheek op school praktijkonderwijs.

Daphne de Boer – Via taal, naar kennis en verbinding 

Daphne de Boer is leesconsulent voortgezet onderwijs bij Bibliotheek Drachten. Zij is werkzaam binnen het PRO, Speciaal Onderwijs, het ISK en het reguliere VMBO. Plezier in lezen, leerlingen kennis laten maken met nieuwe onderwerpen en werelden en daardoor het vergroten van de leesvaardigheid zijn belangrijke doelen in haar werk als leesconsulent. 

Anika Verschuur en Ellen Buitenhuis – Collectie carrousel

Anika Verschuur en Ellen Buitenhuis zijn specialisten op het gebied van taal- en leesplezier in het praktijkonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. Zij zijn beide trainer voor docenten uit het praktijkonderwijs en voor leesconsulenten die samenwerken met het PRO, in opdracht van Stichting Lezen. Anika en Ellen ontwikkelen materialen en documenten die het taal- en leesplezier op het PRO en (V)SO bevorderen. Zij inspireren hun netwerk en delen hun kennis met scholen en organisaties in het hele land. Beiden zijn hun carrière gestart als leerkracht in het onderwijs en hebben ervaring als leesconsulent bij de bibliotheek. Wil je meer van ze weten? Kijk dan op www.verschuurverhaalt.nl en op www.samenverderlezen.nl 

Bianca Versteeg – Lezen zonder grenzen – Leesmotivatie vergroten in een meertalige klas  

Bianca Versteeg is taalexpert, trainer en materiaalontwikkelaar met meer dan 30 jaar ervaring in het (meertalige) onderwijs. Ze begeleidt scholen, leraren en onderwijsorganisaties in binnen- en buitenland op het gebied van talenonderwijs, NT2/NVT, leesbevordering en talenbeleid. Haar aanpak is praktisch, motiverend en direct toepasbaar in de klas. Bianca is oprichter van de Taalkoffer, waarmee ze workshops verzorgt en lesmateriaal ontwikkelt voor sterk talenonderwijs. 

Jos Begeman – Van iedereen een lezer maken 

Jos Begeman werkt al 26 jaar op het Dollard College voor praktijkonderwijs in Windschoten. Hij is mentor, taalcoördinator en een fervent lezer.

André Uniken – Van iedereen een lezer maken

André Uniken is lees- en mediaconsulent. Hij maakt onderdeel uit van het onderwijsteam van Biblionet Groningen.