De nieuwe lezer: lezen in een uitdijend medialandschap’ is het onderwerp van de achtste editie van Leesmonitor Het Magazine. En of je nu bij Marshall McLuhan of dichter Dean Bowen te rade gaat; nieuwe technologie zoals digitalisering verandert onze kijk op de wereld. Maar hoe dan? Ook benieuwd? Dit Leesmonitor Magazine laat zien welke antwoorden de wetenschap biedt.
Het nieuwe nummer van Lezen laat weer eens zien hoe veelvormig leesbevordering in de praktijk is. Zo is er een bijdrage over internationale samenwerking en de mogelijkheid ook over grenzen heen met verhalen bruggen te slaan en wederzijds begrip te bevorderen.
Dichter bij huis, laat een gesprek met de kindervakjury voor historische jeugdboeken zien hoe goed jonge lezers in staat zijn over boeken te oordelen. De conclusie?
Bouw een leesroutine op, begeleid het vrij lezen en praat met kinderen over boeken of teksten. Deze drie onderzoeksbevindingen over lezen in de basisschoolleeftijd staan samen met nog vijf andere bevindingen in een overzichtelijke infographic. Deze infographic over lezen in het primair onderwijs is de tweede in onze reeks Lezen in beeld.
Mbo-docenten komen regelmatig studenten tegen die lezen en taal moeilijk vinden, er weinig plezier aan beleven en er het nut niet van inzien. Het zijn studenten die te weinig konden profiteren van het taalonderwijs dat zij kregen. In de brochure Lezen over burgerschapsthema’s (2020) laten Erna van Koeven van Hogeschool Windesheim en docenten van ROC Deltion College Zwolle zien hoe dat beter kan. Zij hebben vrij lezen breed ingevoerd ter ondersteuning van de kennis- en taalbasis.
Goed leesonderwijs vraagt om bekwame pedagogisch medewerkers en onderwijsassistenten. Zij spelen een belangrijke rol in het stimuleren van leesplezier bij jonge kinderen en leggen daarmee een goede bodem voor hun (latere) leesvaardigheid.
Een van de meest onderschatte maatregelen om de taalontwikkeling van studenten te stimuleren is het invoeren van een structureel beleid rond vrij lezen en vrijetijdslezen. In de brochure Meer lezen, beter in taal - mbo (2020) gaat Kees Broekhof uitgebreid op deze maatregel in. Broekhof beschrijft de stand van zaken rond taal op het mbo en biedt argumenten om meer te investeren in leesbevordering op het mbo.
Goed (lees)onderwijs vraagt om bekwame leerkrachten. Professionals die niet alleen beschikken over kennis en vaardigheden op uiteenlopend gebied, maar ook de juiste attitude hebben om leerlingen tot ontwikkeling te laten komen. De goede leerkracht fungeert als model en luistert, bemoedigt, ondersteunt en enthousiasmeert. Al deze aspecten spelen een belangrijke rol bij leesbevordering en staan dan ook centraal in de minor Open Boek Pabo (2020).
Het komende wetenschappelijke congress van Stichting Lezen gaat over lezen in het digitale tijdperk. Literatuurwetenschapper Inge van de Ven en mediawetenschapper Dan Hassler-Forest nemen alvast een voorschotje.
De activiteitenplannen Stichting Lezen en Kunst van Lezen zijn verschenen. Het activiteitenplanVoorop in leesbevordering is goed ontvangen. Het activteitenplan Kunst van Lezen (Tel mee met taal 2) is eerder al goedgekeurd.
In deze geactualiseerde versie van De doorgaande leeslijn wordt bondig samengevat hoe de leesontwikkeling van 0-20 jaar verloopt en wat er nodig is om die ontwikkeling te stimuleren.
In Jeugdliteratuur door de lens van etnisch-culturele diversiteit zoomen Sara Van den Bossche en Anne Klomberg (Tilburg University) in op etnisch-culturele diversiteit in Nederlandstalige jeugdliteratuur.
Hoe ziet de leeswereld van jongeren en jongvolwassenen eruit? Deze vraag staat centraal in dit rapport en werd in kaart gebracht door Cedric Stalpers op basis van eerder onderzoek van SMB/GfK.
Inzetten op leesmotivatie: hoe doe je dat?
Nederlandse leerlingen behoren wereldwijd tot de beste én minst gemotiveerde lezers. In de bovenbouw van het basisonderwijs begint hun leesmotivatie te zakken, en deze daling zet door in het voortgezet onderwijs.
In dit nummer onder veel meer: Gerlien van Dalen over de urgentie van leesbevordering. Kim van Kooten over voorlezen en Marco Kunst over de Middag van het Kinderboek.
In haar promotieonderzoek is Marloes Schrijvers (2019) nagegaan in hoeverre literatuuronderwijs zich leent voor het ontwikkelen van inzicht in jezelf en anderen, en met welke aanpak in de klas dat inzicht gestimuleerd kan worden.
In dit nummer onder veel meer een artikel over leesclubs op school, een interview met Vlogboek bedenker Jorgen Apperloo en een artikel over tweetalig lezen.
De publieksversie van het jaarverslag 2018 kunt u hiernaast downloaden. De verslagen van Kunst van Lezen en de leescoalitie zijn als bijlage opgenomen.
In dit rapport onderzoekt promovendus Niels Bakker welke invloed een relatief nieuwe drager, de tablet, in de klas heeft op de ervaring met vrij lezen. Draagt de tablet bij aan een positieve leeservaring of is vooral het papieren boek geschikt om in een leesflow te komen?
Harry Mulisch, Tim Krabbé en W.F. Hermans zijn de drie meestgelezen auteurs in de examenklassen van het havo en vwo. Maar betekent dit ook dat ze het meest geliefd zijn?
Het rapport Stilte, wij lezen hier beschrijft hoe het project vrij lezen een plek heeft gekregen op het ROC Deltion College Zwolle en wat de ervaringen van de docenten zijn.
In het onderwijs staat de ontwikkeling van kinderen en jongeren in brede zin centraal. Naast de vakken die scholen aanbieden beogen zij ook om kinderen en jongeren te laten opgroeien tot actieve en betrokken burgers.
Hoe krijgen en houden we onszelf in beweging? Wat drijft ons om bepaalde activiteiten te ontplooien, of andere activiteiten juist te vermijden? Deskundigen die zich bezighouden met motivatie, stellen zich deze vragen.
Dit document dient als een stand-van-zaken-paper waarin de organisatie van het mbo-onderwijs wordt belicht, alsmede de positie van Nederlands en in het bijzonder leesvaardigheid.
Het laatste grootschalige onderzoek naar de leesmotivatie van Nederlandse kinderen en jongeren dateert van 2002. Het rapport dat voor u ligt, biedt een nieuwe stand van zaken.
Iedereen weet het: goed kunnen leren begint met goed kunnen lezen. Daarom zijn leesmotivatie en leesvaardigheid van cruciaal belang in het onderwijs. In deze bundel zijn hierover dertien artikelen samengebracht, de opbrengst van het wetenschappelijk congres dat Stichting Lezen eind 2016 organiseerde onder de titel Succesvol lezen in het onderwijs.
Dit rapport geeft een beeld van het leesklimaat thuis en van de potentie van leesbevorderingsinterventies in gezinnen met jonge kinderen (0-12 jaar) waar een stimulerende leesopvoeding niet vanzelfsprekend is.
In dit nummer onder veel meer een interview met Gerda Dendooven die met een eigentijds sprookje over anders zijn: Stella, ster van de zee de Wouterje Pieterse Prijs won.
Publieksversie van het jaarverslag 2016. Het jaarsverslag is hiernaast te downloaden of inte zien. Het jaarverslag Kunst van Lezen is als bijlage in dit jaarverslag opgenomen.
De brochure Lezen in de klas 2017-2018 laat zien op welke uiteenlopende manieren lezen in de klas kan worden vormgegeven. Zowel beproefde succesformules als nieuwe activiteiten zijn beschreven.
In dit nummer: Een gesprek over wetenschappelijk onderzoek naar de opbrengsten van lezen. Herman Koch over het Boekenweekgeschenk. Nieuwe voorleesfilmpjes over het voorlezen aan heel jonge kinderen en nog veel meer
Anke de Vries weet niet hoe dat voelt oud zijn. In Sassenheim hebben ze de Nationale Mediatheek trofee gewonnen. De Bibliotheek op school bestaat vijf jaar. Frank van der Lende vindt lezen supergoed voor je woordenschat en Anne Vegter analyseert voor de laatste keer een gedicht.
Publieksversie van het Jaarverslag 2015. Het jaarverslag is hiernaast te downloaden. Het jaarverslag 2015 Kunst van Lezen is als een bijlage opgenomen bij dit jaarverslag.
Hoe ziet de voorleescultuur in Nederlandse gezinnen eruit? Om dit te onderzoeken brachten Roel van Steensel en Nicole Lucassen de voorleesopvattingen en het voorleesgedrag in dertien diverse gezinnen in kaart.
In dit nummer van Lezen vertelt Dolf Verroen dat de opdracht om het Kinderboekenweekgeschenk te schrijven een cadeautje was waarop hij niet meer had gerekend.
In het nieuwe nummer van Lezen onder veel meer een dubbelinterview met 'onze' leesprofessoren: Roel van Steensel en Eliane Segers waarin ze vertellen over hun ambities en plannen.
Een jaar literatuuronderwijs in groepen 7 en 8 van de basisschool.
Verslag van promotieonderzoek van Gertrud Cornelissen naar het effect van boekgesprekken op de ontwikkeling van literaire competentie bij kinderen in de groepen 7 en 8 van de basisschool.
Je hoort regelmatig beweren dat digitaal lezen anders lezen is. Hoeveel bewijs bestaat er voor deze stelling? En als we anders lezen van het scherm, welke verschillen zijn er dan? En hoe kunnen leesbevorderaars daarop inspelen?
In dit veertigste nummer aandacht voor De nieuwe bibliotheek of, zoals architect Francine Houben ze noemt, de kathedralen van onze tijd. Voor haar is een bibliotheek veel meer dan een huis voor boeken: "Het idee van een bibliotheek als investering in het menselijk kapitaal van de stad vind ik inspirerend."
Lezen in de vrije tijd is goed voor de taalontwikkeling van een kind en bevordert onderwijssucces. Voor veel kinderen is de drempel om te lezen echter hoog; zij kunnen het wel, maar doen het niet.
Deze lessenreeks werd oorspronkelijk ontwikkeld voor Nederland Leest 2015, maar is toepasbaar op elk kort verhaal. Wie deze lessenreeks toepast in de klas, leert de leerlingen verhalen te interpreteren door een aantal stappen te doorlopen.
De reeks bestaat uit zes lessen van ca. 50 minuten, bedoeld voor 4 havo/vwo. In iedere les wordt één kort verhaal gelezen en besproken. Als u de verhalen niet in de klas maar vooraf thuis laat lezen, kunt u volstaan met drie of vier lessen. Inkorten van de stappen is eenvoudig.
Docentenhandleiding bij de lessenreeks Korte verhalen lezen en interpreteren.
Deze lessenreeks werd oorspronkelijk ontwikkeld voor Nederland Leest 2015, maar is toepasbaar op elk kort verhaal. Wie deze lessenreeks toepast in de klas, leert de leerlingen verhalen te interpreteren door een aantal stappen te doorlopen.
De brochure Bibliotheken en de jeugd in de 21ste eeuw, kennis en inspiratie bij het bereiken en ondersteunen van kinderen en jongeren is online gepubliceerd.
Na een lange tijd van daling zit er weer groei in het aantal jonge bibliotheekleden. Met de traditionele expertise van bibliotheken als vertrouwde basis, moet dat een stimulans vormen om de bibliotheek van de nabije toekomst vorm te geven.
In opdracht van het ministerie van OCW is Kunst van Lezen - gezamenlijk leesbevorderingsprogramma van Stichting Lezen en de Koninklijke Bibliotheek - geëvalueerd door de KWINK groep. De aanleiding is dat de bewindspersonen van OCW, SZW en VWS het voornemen hebben om de samenhang in het beleid op het gebied van leesbevordering, bestrijding laaggeletterdheid en taalonderwijs te versterken en gezamenlijk de Tweede Kamer daarover in het voorjaar van 2015 een beleidsbrief zullen sturen.
Door het ministerie van OCW is besloten het Actieplan Kunst van Lezen 2012-2015 (uitgevoerd door Stichting Lezen en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken) te evalueren in het najaar van 2014. Hoewel het programma tot eind 2015 doorloopt heeft OCW twee redenen om het programma nu te
evalueren. Enerzijds is OCW bezig met een OCW-brede werkgroep, gericht op samenhang in geletterdheid, en anderzijds wil OCW de evaluatie laten aansluiten
Positieve leeservaringen in de kindertijd vormen de basis voor een leven lang lezen. Het is dan ook belangrijk dat kinderen structureel te maken krijgen met leesbevordering en literatuureducatie. Baby’s, peuters, kleuters, kinderen en tieners, allemaal verdienen zij een aanpak op maat.
Publieksversie van het Jaarverslag 2014. Het jaarverslag is hiernaast te downloaden. Het jaarverslag 2014 Kunst van Lezen is als een bijlage opgenomen bij dit jaarverslag.
In de curricula van mbo-opleidingen blijft de aandacht voor lezen over het algemeen beperkt tot lezen voor de vakopleiding. Dit is niet altijd de manier van lezen waardoor studenten gemotiveerd raken.
Spin-off van de Stichting Lezen-website Leesmonitor.nu. Stichting Lezen wil met dit magazine actuele onderwerpen rond de leescultuur voorzien van feiten en duiden aan de hand van het daarover beschikbare onderzoek.
2016 Jaar van het Boek, prentenboekentips voor De Nationale Voorleesdagen en een impressie van een inspirerende didactische tournee van Aidan Chambers.
Brochure met informatie over leesactiviteiten. Of u nu wilt werken aan de literaire competentie van leerlingen of gewoon leesplezier wilt stimuleren. Leesbevordering van vmbo tot gymnasium, iedereen kan wel iets van zijn gading vinden in deze gids.
Wie meer leest wordt beter in taal. Dit klinkt niet alleen logisch, het is ook echt zo. Meer lezen heeft een bewezen positief effect op woordenschat, spelling, grammatica, begrijpend lezen en schrijven. Deze brochure beschrijft, op basis van wetenschappelijk onderzoek, hoe vrij lezen op school en vrijetijdslezen thuis bijdragen aan de taalontwikkeling van vmbo-leerlingen.
In onderzoeksverslag #BOOK zijn de effecten onderzocht van een – op Amerikaans voorbeeld gemodelleerde – bibliotherapietraining. Het onderzoek wijst uit dat #BOOK een positief effect had op zowel het leesbegrip, de leesattitude als de sociaal-emotionele competenties van de leerlingen.
Publieksversie van het jaarverslag 2013. Het jaarverslag is hiernaast te downloaden. Het jaarverslag 2013 Kunst van Lezen is als een bijlage opgenomen bij dit jaarverslag. U kunt deze bijlage ook hiernaast downloaden.
Veel leerlingen in het voortgezet onderwijs ervaren problemen bij het lezen van hun studieboeken. Educatieve uitgevers streven dan ook naar teksten die begrijpelijk zijn, en die het verwerken en reproduceren van informatie voor leerlingen makkelijker maken. Maar hoe ziet optimaal begrijpelijk lesmateriaal er eigenlijk uit? En welke tekstkenmerken dient dit lesmateriaal te hebben?
Kwestie van Lezen is een serie folders met achtergronden en praktische tips voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Deel 4, 5 en 6 zijn gericht op de kinderopvang.
Kwestie van Lezen is een serie folders met achtergronden en praktische tips voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Deel 4, 5 en 6 zijn gericht op de kinderopvang.
Onderzoek naar literatuuropvattingen op open protestants-christelijke basisscholen. De literatuuropvattingen op deze basisscholen blijven vaak impliciet: ze vinden geen basis in een bredere visie op de leescultuur op school, op de vormgeving van de levensbeschouwelijke schoolidentiteit of op onderwijs met pedagogische kwaliteit.
Lezen is onzichtbaar leren, Gerlien van Dalen vertelt in dit nummer over het belang van voorlezen, reden om 2013 uit te roepen tot Jaar van het Voorlezen.
Overzicht van de belangrijkste resultaten van het proefschrift van Natascha Notten, specifiek gericht op de leesopvoeding die ouders aan hun kinderen bieden.
Beleidsvoornemens voor de cultuurplanperiode 2013-2016. Samen werken aan een sterke leescultuur laat zien hoe Stichting Lezen het leesbevorderingsbeleid in de komende jaren wil verdiepen en versterken.
Periodiek onderzoek met als doel het voorleesklimaat in kindercentra te onderzoeken en inzicht te verschaffen in behoeften van de kindercentra en de mate waarin de activiteiten van Stichting Lezen hierin voorzien. In deze laatste editie is speciaal aandacht besteed aan de kindercentra die deelnemen aan BoekStart.
Mensen die veel literatuur lezen weten hoe krachtig de ervaring is die een boek hen kan bieden. Maar waar bestaat de literaire ervaring precies uit? En wat levert deze ervaring op, zowel voor de lezer als voor de samenleving?
Bundeling bijdragen aan het wetenschappelijk congres ‘Waarom zou je (nú) lezen?’ (2010). Wetenschappelijke ontwikkelingen en nieuwe inzichten komen aan de orde; over de stand van het lezen, de functie van lezen voor de ontwikkeling van het individu en de samenleving, nieuwe perspectieven op leesbevordering en opvoeden in de literatuur en de rol van de leerkracht, ouders, de bibliothecaris en de docent. Zij staan immers voor de belangrijke taak lezers wegwijs te maken in de steeds groter wordende omgeving van het lezen.
Special van het vakblad Didaktief over jeugdliteratuur in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Aandacht voor vaardigheden en ervaringen die leerlingen in de basisvorming dankzij jeugdliteratuur opdoen. De special biedt een staalkaart van didactiek en inspirerende (lees)tips voor het werken met jeugdboeken in de onderbouw.
Inventarisatie van Engelstalig empirisch wetenschappelijk onderzoek naar literaire conventies bij kinderen waarvan de resultaten kunnen worden gebruikt als basis voor een literaire leeslijn.
Onderzoek naar de vraag op welke manier prentenboeken ingezet kunnen worden om de literaire competentie van kleuters te verhogen. Drie subdomeinen van literaire competentie zijn verder uitgewerkt: personages, spanning en ironische humor. Experimenteel is vastgesteld dat het effect van het voorlezen van de prentenboeken met de leesaanwijzingen op de toename van literaire competentie groot is.
Behoeftenonderzoek onder vmbo-docenten Nederlands over het bevorderen van lezen, met bijzondere aandacht voor de rol van docenten en de omgeving, en een overzicht van knelpunten en kansen.
Momenteel winnen digitale bibliotheken – websites met prentenboeken op de computer – aan populariteit in kleutergroepen en ontstaat een nieuwe activiteit: kleuters ‘lezen’ en ‘herlezen’ boeken zonder hulp van de leerkracht.
Bundeling van bijdragen aan het congres Reading and Watching over de vraag wat leesbevordering (nog) legitimeert en in hoeverre het geschreven woord nog iets toevoegt aan de alomtegenwoordige beeldcultuur.
Onderzoek onder jongeren van 16 en 17 jaar uit 5-havo en 5-vwo en een kleine groep volwassenen dat laat zien dat er een positieve relatie bestaat tussen literair lezen en creatief schrijven.
Op het eerste gezicht lijkt het makkelijk om een grens te trekken tussen jeugdliteratuur en literatuur voor volwassenen. Maar in welke categorie valt de adolescentenroman?
Onderzoek naar de vraag of prentenboeken, ondersteund door multimedia, geschikt zijn om de taalontwikkeling te stimuleren bij kinderen die achterblijven
Lezen doen we samen! is de vertaling van uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek naar lezen en leesgedrag naar de praktijk van leesbevordering van alledag.
Literatuurstudie naar de wijze waarop lezers zich over het actuele boekenaanbod laten informeren en de rol van de sociale omgeving, de media, de boekhandel, de bibliotheek en het internet in het proces van boekkeuze.
Bundeling congresbijdragen waarin deskundigen uit binnen- en buitenland een weergave van hun onderzoek presenteren naar geletterdheid bij adolescenten en jongvolwassenen.
De afsluitende en integrale publicatie van vijfentwintig jaar onderzoek naar verschillende aspecten van het leesgedrag van kinderen en jongeren in het kader van het project Kind en boek. De publicatie geeft een beeld van het leesgedrag van leerlingen en gaat in op overeenkomsten en verschillen.
Onderzoek naar een marktgerichte indeling van vraag en aanbod in de (openbare) bibliotheek op basis van uitleengegevens, met segmentatieanalyse van leners van fictie (volwassenen).
Bundeling congresbijdragen over onderzoek naar geletterdheid bij jonge allochtone en autochtone lezers en de mogelijkheden van intercultureel literatuuronderwijs.
Literatuurstudie naar het gebruik van oude (boeken en andere gedrukte uitgaven, radio en televisie) en nieuwe (digitale) media. Hierbij staat de vraag centraal of deze nieuwe media verdringend werken ten opzichte van het lezen.
Eerste historische inventarisatie van en literatuurstudie over de onderzoeken naar lezen en leesgedrag, waarbij de determinanten, instituties en onderzoeksmethoden aan de orde komen.
