Een jaar na de motie-Mohandis over een onderzoek naar duurzame verankering van de Bibliotheek op school heeft demissionair staatssecretaris Gunay Uslu het onderzoeksrapport naar de Tweede Kamer gestuurd. De onderzoekers stellen vast dat die duurzame verankering van belang is, omdat de aanpak de Bibliotheek op school effectief kan zijn in het vergroten van de leesmotivatie en als gevolg daarvan ook de leesvaardigheid. Een beleidsreactie van het ministerie van OCW op dit rapport volgt in 2024.
In opdracht van het ministerie van OCW heeft KWINK groep onderzoek gedaan naar de duurzame verankering van de Bibliotheek op school. Het uitgangspunt van het onderzoek is de aangenomen motie die de Kamerleden Mohandis, Westerveld, Werner, Wuite en Van Strien in november 2022 hebben ingediend.
Uit de motie: ‘verzoekt de regering te komen tot een meerjarige toekomstvisie en te onderzoeken op welke wijze de «bibliotheek op school» als concept duurzaam verankerd kan worden en welke financiële en juridische voorwaarden daarvoor benodigd zijn’.
Randvoorwaarden voor duurzame verankering
In het onderzoek zijn een aantal randvoorwaarden naar voren gekomen waaraan moet worden voldaan om te kunnen spreken van een duurzame verankering van de Bibliotheek op school:
- De aanpak de Bibliotheek op school wordt gegarandeerd voor lange termijn voortgezet (voor langer dan vijf jaar).
- De voortzetting van de Bibliotheek op school is niet afhankelijk van individuele of politieke voorkeuren.
- Alle scholen en bibliotheken worden in de gelegenheid gesteld om de Bibliotheek op school uit te voeren, door drempels voor een effectieve uitvoering van de Bibliotheek op school weg te nemen.
- Er is sprake van gedeeld eigenaarschap tussen scholen en bibliotheken wat betreft de uitvoering van de Bibliotheek op school.
- Er is voldoende draagvlak voor de Bibliotheek op school op scholen. Op de deelnemende scholen wordt een basisniveau van de Bibliotheek op school geborgd.
Financiële voorwaarden
KWINK groep stelt vast dat de kosten voor de Bibliotheek op school primair onderwijs (zonder vso) € 150 miljoen per jaar bedragen, waarvan ongeveer € 100 miljoen voor de Bibliotheek en ongeveer € 50 miljoen voor de basisscholen. De kosten voor de Bibliotheek op school voortgezet onderwijs bedragen ongeveer € 42 miljoen per jaar. Deze kosten gelden voor de eerste vijf jaar. Daarna zullen de kosten waarschijnlijk lager zijn, omdat de school en de Bibliotheek de eerste jaren meer moeten investeren in de Bibliotheek op school, voor bijvoorbeeld het aanschaffen van de startcollectie.
Juridische voorwaarden
In het onderzoekrapport noemen de onderzoekers drie mogelijkheden voor de juridische vastlegging van de Bibliotheek op school:
- wettelijk;
- middels het gezamenlijk vastleggen van afspraken (volgens een convenant, contract of samenwerkingsovereenkomst);
- via een financieringsinstrument (een subsidieregeling).
Deze mogelijkheden kunnen ook (getrapt) met elkaar gecombineerd worden.
Over het onderzoek
KWINK groep heeft voor dit onderzoek verschillende onderzoeksmethoden ingezet. Zo spraken ze partijen uit het onderwijs- en bibliotheekveld om een beeld te krijgen van de huidige samenwerking. En analyseerden ze bronnen die relevante feiten en cijfers bevatten om de huidige samenwerking tussen scholen en bibliotheken inzichtelijk te maken. KWINK groep evalueerde eerder al de bibliotheekwet en het leesbevorderingsprogramma Kunst van Lezen, waarvan de Bibliotheek op school onderdeel is.
Lees hier het rapport van de KWINK groep: Onderzoek voorwaarden duurzame verankering de Bibliotheek op school.
Lees hier de motie-Mohandis c.s. (22 november 2022).
Lees hier de Kamerbrief over stand van zaken versterken van het stelsel van openbare bibliotheken (24 november 2023).
Over de Bibliotheek op school
Met de Bibliotheek op school stimuleren we kinderen en jongeren om meer te lezen. Bij deze aanpak ondersteunt de Bibliotheek scholen om hun doelen uit het taal-/leesbeleid te bereiken, met deskundige leesconsulenten, met inspirerende (digitale) boeken, een goede (digitale) leesomgeving en dagelijks aandacht voor leesplezier.
De Bibliotheek op school is ontwikkeld door Stichting Lezen, in samenwerking met de KB, nationale bibliotheek. De bibliotheeksector voert het programma uit. Het wordt onder de noemer Kunst van Lezen gefinancierd door het ministerie van OCW.